آیا برای شما هم این سوال پیش آمده است که قطع رقعی چیست و چه کاربردی دارد؟ این قطع برای چه کتاب هایی مناسب می باشد؟ پاسخ به این سوالات و هر آنچه در ذهن شما می گذرد می توانید در این مطلب بدست آورید. قطع رقعی یکی از قطع‌های رایج و محبوب در چاپ کتاب است که به دلیل اندازه مناسب و زیبایی بصری، مورد توجه بسیاری از ناشران و نویسندگان قرار گرفته است. ابعاد قطع رقعی معمولاً برای مطالعه و حمل بسیار مناسب است و امکان خواندن کتاب را در مکان‌های مختلف برای شما راحت‌تر می‌کند. قطع رقعی به دلیل اندازه و شکل مناسب، ظاهری جذاب و چشم‌نواز دارد و به خوبی می تواند با محتوای کتاب‌های داستان، رمان، شعر و ادبیات هماهنگ شود. در این مقاله از پیتیش می خواهیم به طور مفصل هرآنچه در مورد قطع رقعی را برای شما بیان کنیم. پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

تاریخچه قطع رقعی

تاریخچه قطع رقعی به دوران قدیم و کتاب‌های خطی برمی‌گردد. در آن زمان به دلیل محدودیت‌های تکنولوژی و مواد اولیه، کاغذ به شکل مستطیل‌های بزرگ برش داده می‌شد و سپس برای تشکیل صفحات کتاب، چندین بار تا می‌خورد. یکی از این تکنیک‌های تا کردن، منجر به ایجاد قطع رقعی شد. در ایران قطع رقعی از اواخر عصر مغولان و اوایل عهد تیموریان برای کتاب‌های خطی در ایران رواج یافت و در گذشته بیشتر به منظور چاپ کتاب‌ های نفیس و گران ‌بها مورد استفاده قرار می گرفت. کتاب‌های قدیمی معمولاً در قطع رقعی چاپ می‌شدند و این قطع به یکی از نمادهای نشر و کتاب‌خوانی در فرهنگ ایرانی تبدیل شد.

از قرن 13 میلادی به بعد، با پیشرفت چاپ و استفاده از کاغذهای استاندارد، قطع رقعی به یکی از قطع‌های رایج در اروپا و جهان تبدیل شد. اما قرن 19 میلادی، با اختراع ماشین چاپ، تولید کتاب به شکل انبوه امکان‌پذیر شد و قطع رقعی به یکی از قطع‌های رایج برای کتاب‌های چاپی تبدیل شد. این قطع به دلیل اندازه مناسب و زیبایی بصری، مورد توجه بسیاری از ناشران و نویسندگان قرار گرفت و امروزه نیز یکی از محبوب‌ترین قطع‌های کتاب در جهان است. در ایران، قطع رقعی همچنان یکی از قطع‌های محبوب برای چاپ کتاب است و برای انواع مختلفی از کتاب‌ها از جمله کتاب‌های داستان و رمان، کتاب‌های درسی و آموزشی، کتاب‌های شعر و ادبیات و مجلات و نشریات استفاده می‌شود.

قطع رقعی چیست؟

دفتر رقعی یک نوع دفتر یادداشت است که ابعاد آن به طور معمول حدود ۱۸.۵ × ۲۳.۵ سانتی‌متر یا ۱۸ × ۲۰ سانتی‌متر می‌باشد. این ابعاد به شکل استاندارد برای دفاتر یادداشت در بسیاری از مناطق جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. دفتر رقعی معمولاً دارای صفحات سفید با خطوط یا بدون خط می‌باشد و برای یادداشت‌برداری، نوشتن داستان، یادداشت‌های روزانه و سایر کاربردهای نوشتاری استفاده می‌شود. قطع رقعی یکی از قطع های رایج برای چاپ کتاب در ایران است و برای چاپ کتاب های داستان، رمان، کتاب های علمی و دانشگاهی و سایر کتاب های کوچک مناسب است. این قطع نسبت به قطع های بزرگتر مانند وزیری و رحلی، حمل و نقل آسان تری دارد. همچنین این قطع دارای زیبایی ظاهری خاصی می‌باشد و معمولاً برای چاپ کتاب های داستانی و رمان استفاده می شود و باعث می شود که کتاب ها جذاب تر به نظر برسند.

ابعاد و اندازه قطع رقعی

قطع رقعی یکی از انواع قطع کتاب است که اندازه آن 141 × 212 میلی متر است که تقریباً معادل اندازه برگه  A5 و نزدیک به اندازه چاپ Octavo بین‌المللی می‌باشد. همچنین ابعاد کتاب در ایران کمی با اندازه‌های بین‌المللی متفاوت است. زیرا سابقه چاپ کتاب در ایران به بیش از هزار سال پیش باز می‌گردد. در آن زمان چاپ کتاب با استفاده از روش‌های دستی انجام می‌شد. این روش‌های دستی محدودیت‌هایی در ابعاد کتاب ایجاد می‌کردند. به همین دلیل ابعاد کتاب در ایران از همان ابتدا با اندازه‌های بین‌المللی متفاوت بوده است. علاوه بر سابقه تاریخی اندازه‌های دلخواه ایرانیان نیز در ابعاد کتاب تاثیرگذار بوده است. ایرانیان معمولاً به کتاب‌هایی با اندازه‌های کوچک‌تر و قابل حمل‌تر علاقه دارند. این قطع از سه بار تا شدن کاغذی با اندازه 45 × 60 سانتی متر به دست می آید. با این حال در برخی از چاپخانه ها، این قطع  با اندازه های مختلفی نیز چاپ می کنند. به عنوان مثال برخی از چاپخانه ها با اندازه 138 × 210 میلی متر یا 144 × 216 میلی متر را نیز چاپ می کنند. 

قطع رقعی برای چاپ کدام کتاب ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

قطع رقعی یکی از قطع های رایج برای چاپ کتاب در ایران است. علاوه‌ بر چاپ کتاب های داستان، رمان و غیره، از این قطع برای چاپ دفتر، چاپ مجله، کاتالوگ و بروشور استفاده می‌شود. دفترهای رقعی معمولاً دارای خط کشی یک خط، دو خط، شطرنجی یا نقطه چینی هستند که برای یادداشت برداری، انجام تمرینات و سایر کارهای اداری و تحصیلی مناسب هستند.

هزینه چاپ کتاب در ابعاد رقعی

یکی از عوامل مهم در انتخاب قطع کتاب، هزینه تمام شده آن است. قطع رقعی به دلیل هزینه تمام شده کمتر آن نسبت به قطع‌های وزیری و رحلی ، یکی از گزینه‌های محبوب برای افراد با بودجه کم است. قطع رقعی فضای کمتری برای چاپ متن نسبت به قطع‌های وزیری و رحلی دارد. به همین دلیل، معمولاً برای کتاب‌های داستان با تعداد صفحات کم مورد استفاده قرار می گیرد. از این بابت کتاب‌های رقعی گزینه مناسبی برای افرادی هستند که بودجه کمی دارند. این کتاب‌ها همچنین برای چاپ کتاب‌های داستان با تعداد صفحات کمتر از ۳۰۰ صفحه، یا کتاب داستان های با تصاویر کم مناسب هستند.

مزایا و معایب قطع رقعی

قطع رقعی به طور کلی شامل مزایا و معایبی است که ما در این بخش به طور کامل برای شما آن را شرح می‌دهیم. قطع رقعی نسبت به قطع های بزرگتر مانند وزیری و رحلی، حمل و نقل آسان تری دارد. این امر باعث می شود که کتاب ها و سایر محصولات چاپی با قطع رقعی برای استفاده در مکان های مختلف از جمله کتابخانه ها، مدارس و دانشگاه ها مناسب تر باشند. همچنین این قطع نسبت به قطع های بزرگتر مانند وزیری و رحلی، قیمت مناسب تری دارد. این امر باعث می شود که کتاب ها و سایر محصولات چاپی با قطع رقعی برای مصرف کنندگان مقرون به صرفه تر باشند. از جمله معایب این دفتر می‌توان به فضای کم آن برای چاپ متن نسبت به قطع های بزرگتر مانند وزیری و رحلی دانست این امر ممکن است برای چاپ کتاب هایی با حجم زیادی از متن هستند، مناسب نباشد.

همچنین قطع رقعی دارای محدودیت چاپ در تعداد صفحات است. معمولاً کتاب هایی با بیش از 300 صفحه دارند با قطع رقعی چاپ نمی شوند. اما در مجموع  قطع رقعی یک قطع مناسب برای چاپ کتاب های داستان، رمان، کتاب های علمی و دانشگاهی و سایر کتاب هایی است که قابلیت حمل و نقل آسانی دارند.

تفاوت قطع رقعی و وزیری

یکی از تفاوت اصلی این دو قطع با هم اندازه، آنها است. اندازه قطع وزیری ۲۳.۵ * ۱۶.۵ سانتی‌متر می‌باشد که این اندازه تقریباً معادل با استاندارد بین‌المللی medium octavo است. اما در بعضی از موارد چاپخانه داران جهت ساده شدن کار امکان دارد  اندازه ۲۴ * ۱۷ را برای قطع وزیری انتخاب کنند. قطع وزیری بیشتر برای انتشار کتاب های علمی و دانشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از این قطع برای مجلات و خبرنامه‌های داخلی استفاده می‌کنند.

اما از قطع رقعی بیشتر برای کتاب‌هایی که اندازه آن کمی کوچکتر از ابعاد وزیری هستند مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین برای زمانی که کتاب مورد نظر تعداد صفحات کمی دارد. برای جلوه دادن بهتر کتاب از این قطع استفاده می‌کنند. ابعاد کتاب‌های با قطع رقعی به طور استاندارد دارای ابعاد 14.5 در 21.5 سانتی‌متر است. به طور کلی قطع رقعی مناسب برای چاپ رمان‌ها، داستان‌ها و محتوایی که تصاویر کمی دارند استفاده می‌شود. در این قطع باید به نکاتی از جمله اندازه فونت، فاصله بین خطوط و حاشیه های متن از صفحه دقت کنید، زیرا اگر صفحه‌آرایی آن با دقت انجام نشود ممکن است باعث خستگی چشم خواننده شود، که این نکته فرق اصلی قطع رقعی و وزیری را با هم به خوبی نشان می‌دهد.

دومین تفاوت اصلی این دو قطع با هم صفحه بندی آنها می باشد. بیشتر کتاب‌هایی که در طول روز با آنها سروکار داریم قطع وزیری می‌باشد. به عنوان مثال کتاب های درسی و دانشگاه یا حتی اداری از قطع وزیری تهیه شده‌ است. این کتاب ها در صفحه‌آرایی، میزان تورفتگی، حاشیه‌های چهار طرف صفحه، اندازه متن، فاصله بین خطوط و غیره همگی بر اساس قطع وزیری تنظیم شده‌اند، تا علاوه بر زیبایی و خوانایی متن، از هدر رفتن کاغذ و ایجاد ضایعات جلوگیری شود. در ضمن نکته مهمی که در مورد صفحه‌آرایی وجود دارد این است که صفحه‌بندی کتاب باید توسط طراحان و ویراستاران انجام شود. 

اما برای کتاب‌هایی که اندازه آنها کوچکتر از حد معمول هستند. باید صفحه‌بندی کتاب به کمک قطع رقعی انجام شود یا وقتی  که متن کتاب یا تعداد صفحات آن کم است. صفحه‌بندی اصولی کتاب نقش به سزایی در جذب مخاطب دارد، زیرا بیشتر صفحه بندی های رقعی برای چاپ رمان‌، داستان‌ استفاده می‌شود که موضوع آن بر روی محتوا متمرکز باشد نه تصاویر، بنابراین اگر می خواهید کتاب خود را در اندازه رقعی چاپ کنید باید به نکاتی مانند فونت، اندازه، فاصله خطوط مناسب و حاشیه صفحات توجه شود. و اگرصفحه‌بندی کتاب به قطع رقعی به درستی انجام نشود می تواند باعث خستگی چشم خواننده شود.

نتیجه‌گیری

قطع رقعی یکی از قطع‌های رایج و محبوب در چاپ کتاب است که به دلیل اندازه مناسب و زیبایی بصری، مورد توجه بسیاری از ناشران و نویسندگان قرار گرفته است. ابعاد قطع رقعی معمولاً بین 141 تا 212 میلی‌متر است که برای مطالعه و حمل بسیار مناسب است و کتاب را برای خواندن در مکان‌های مختلف راحت‌تر می‌کند. قطع رقعی به دلیل اندازه و شکل مناسب، ظاهری جذاب و چشم‌نواز دارد. همچنین، به خوبی با محتوای کتاب‌های داستان، رمان، شعر و ادبیات هماهنگ می‌شود.

در مجموع قطع رقعی یک قطع مناسب برای چاپ کتاب‌های داستان، رمان، کتاب‌های علمی و دانشگاهی و سایر کتاب‌هایی است که قابلیت حمل و نقل آسانی دارند و این قطع دارای مزایای مختلفی از جمله حمل و نقل آسان، قیمت مناسب و زیبایی ظاهری است. برای خرید انواع دفترهای رقعی فانتزی  می‌توانید به سایت پیتیش که مرجع و تولید کننده انواع دفتر های فانتزی است مراجعه کنید.